Opis projektu ADIM

Szczegółowy opis pakietów badawczych

Projekt ADIM jest podzielony na trzy różne pakiety badawcze (PB), co umożliwia kompleksowe badanie zagadnienia wielojęzyczności. Każdy pakiet badawczy ma przypisane konkretne osoby na stanowisku Postdoc, które dodatkowo współpracują ze sobą pomiędzy badanymi obszarami. 

Pakiety badawcze obejmują wszystkie poziomy percepcji, procesowania i produkcji języka, począwszy od poziomu fonologicznego, poprzez poziom morfologiczny, aż do poziomu składniowo-semantycznego. Poprzez zaangażowanie tych samych uczestników we wszystkich badaniach w trzech domenach językowych, chcemy uzyskać wgląd w proces interakcji między językami u osób wielojęzycznych. 

PB1 - PI: Magdalena Wrembel; Asystenci podoktorscy: Hanna Kedzierska, Krzysztof Hwaszcz, Kamil Malarski (AMU)

Pierwszy pakiet badawczy ma na celu opisanie jak restrukturyzowany jest system fonologiczny u osób wielojęzycznych. Różnice fonologiczne pomiędzy trzema interesującymi nas językami stanowią dobry grunt dla badań nad wielojęzycznością ze względu na istniejące różnice. Język norweski ma bardzo duży repertuar samogłoskowy (18), język angielski - umiarkowanie duży (12), natomiast język polski ma stosunkowo mały repertuar samogłoskowy (6). Szczególny nacisk zostanie położony na kontrasty samogłosek zaokrąglonych i niezaokrąglonych, które są nieobecne w języku polskim oraz na zbadanie wagi różnych cech samogłoskowych na dokładność w ich rozróżnianiu.

Pakiet będzie badał system fonologiczny osób wielojęzycznych zarówno pod względem percepcji, jak i produkcji. Pierwsza część projektu koncentruje się na porównaniu osób uczących się w warunkach naturalnych i w kontekście nauki formalnej w zakresie percepcji wybranych samogłosek języka angielskiego i norweskiego. Metodologia obejmuje zadanie dyskryminacji ABX oraz test asymilacji z oceną trafności wyboru. Zadania produkcyjne obejmują kilka technik mających na celu wyodrębnienie trzech języków docelowych oraz indywidualnych poziomów formalności w obrębie mówcy. Metody te obejmują: półformalny wywiad, zadanie polegające na opisie obrazka, mowie spontanicznej, czytaniu zdań i czytaniu listy słów. 

Uczestnikami badania będą polscy rodzimi użytkownicy języka angielskiego jako drugiego języka i norweskiego jako trzeciego języka, mieszkający w Norwegii (środowisko naturalne) lub zapisani na kurs języka norweskiego na poziomie uniwersyteckim w Polsce (środowisko formalne). 

PB2 – PI: Marit Westergaard; Asystenci podoktorscy: Chloe Castle and Isabel Nadine Jensen (UiT)

Drugi pakiet badawczy skupia się na morfoskładni. Istnieje wiele różnic składniowych, które mogą być badane w obrębie wielojęzycznych użytkowników tych języków.

Pierwsza część projektu skupi się na oznaczeniu przypadku i kolejności słów. W języku polskim występuje kategoria przypadku, podczas gdy angielski i norweski jej nie posiadają. Język polski ma również bardziej elastyczny szyk wyrazów. Wiodącą metodologią będzie uczenie uczestników sztucznego języka z obecnością lub brakiem wybranych cech morfologicznych. Na podstawie morfologicznego podobieństwa sztucznego języka do języka (języków), którym posługują się nasi wielojęzyczni uczestnicy, będziemy mogli uzyskać wgląd we wzorce wpływów międzyjęzykowych. Biorąc pod uwagę złożoną mikro-zmienność występującą w trzech językach w tej konstrukcji przewidujemy, że będzie to szczególnie obiecujący obszar do rozważenia dla akwizycji L3 w wybranych przez nas populacjach. Uczestnikami tego badania będą rodzimi użytkownicy języka norweskiego, rodzimi użytkownicy języka polskiego oraz osoby dwujęzyczne polsko-norweskie uczące się języka sztucznego.

Druga część projektu jest podejmowana we współpracy z badaczem z pakietu roboczego 1, Kamilem Malarskim. Przedmiotem badań będzie użycie dialektu przez Polaków-Norwegów mieszkających w Norwegii oraz wpływ na to zmiennych socjolingwistycznych. Komponent pakietu roboczego nr 1 będzie dotyczył fonologii, natomiast komponent pakietu roboczego nr 2 - morfoskładni. Niektóre z badanych cech obejmują przedimek, kolejność słów V2 w pytaniach oraz rodzaj gramatyczny. Uczestnicy projektu to osoby polsko-norweskie mieszkające w Norwegii oraz rodzimi użytkownicy dialektów norweskich, w szczególności dialektu Tromsø, Stavanger, Christiansen i Trondheim.

PB3 – PI: Marit Westergaard; Asystentka podoktorska: Marta Velnić (NTNU)

Trzeci pakiet badawczy obejmuje domenę semantyczną i dotyczy generyczności, która wchodzi w interesujące interakcje z definicją, i specyficznością oraz ich morfoskładniowymi wyrażeniami w różnych językach.

Połączenie tych trzech języków pozwoli nam zbadać interakcje w przetwarzaniu, ponieważ norweski i angielski wykazują wiele podobieństw w sposobie wyrażania rodzajników (oba te języki mają system partykuł, którego polski nie ma), ale norweski wykazuje podobieństwa do polskiego, ponieważ pozwala na użycie rzeczowników w liczbie pojedynczej znacznie swobodniej niż angielski.

Większość dotychczasowych badań eksperymentalnych przeprowadzono na języku angielskim i kilku językach romańskich, więc dodanie norweskiego i polskiego będzie korzystne dla rozbudowywania teorii. Podsumowując, w ramach szerokiego obszaru językowego, jakim jest rodzajowość, należy konsekwentnie zająć się zmiennością w obrębie jednego języka oraz zmiennością międzyjęzykową. Zastosujemy zadania oceny akceptowalności i zadania oceny wartości prawdy, obejmujące wszystkie znaczenia, które są wyrażone w ten sam sposób, oraz te, które są wyrażone inaczej, w trzech badanych językach. Co istotne, planujemy również przetestować produkcję uczestników w kontekstach ogólnych i niegenerycznych.

Naszymi docelowymi uczestnikami będą rodzimi użytkownicy języka polskiego z angielskim jako drugim językiem i norweskim jako trzecim językiem, mieszkający zarówno w Norwegii (środowisko naturalistyczne), jak i w Polsce - uczący się norweskiego na uniwersytecie (środowisko formalne). Uczestnicy będą testowani zarówno w języku angielskim L2, jak i norweskim L3. Planujemy również przetestować polsko-norweskich dwujęzycznych nastolatków w języku angielskim L3. Dodatkowo, ponieważ generyczność w języku norweskim nie jest dokładnie zbadana, badanie powinno wzbogacić podejście teoretyczne, ponieważ jako grupę kontrolną włączymy norweskich native speakerów.